دانلود کتابهای الکترونیک کامپیوتر و شبکه
و برنامه نویسی پیشرفته
در شماره ديروز روزانه در همين قسمت به جایگاه زن در مسیحیت و بويژه به موضوع «زن در کتاب مقدس» پرداختيم. و اما امروز قصد دارم به جایگاه زن در اسلام (زن در قرآن) بپردازم:
چه کسی نافرمانی کرد ؟
در قرآن ( بر خلاف کتاب مقدس ) نخستین نافرمانی را به آدم و حوا به طور یکسان نسبت می دهد و این خطا را به طور مشترک بین مرد و زن می داند
فازلهما الشیطان عنها ( بقره 36 ) پس شیطان آن دو را به لغزش انداخت
فوسوس لهما الشیطان ( اعراف 20 ) آنگاه شیطان آن دو را وسوسه کرد
فدلاهما بغرور ( اعراف 21 ) پس آن دو را فریب داد
فلما ذاقا الشجرة ( اعراف 22) پس آنگاه که آن دو از درخت خوردند
مطابق این آیات ، لغزش و فریب خوردن ، توسط هر دو ( آدم و حوا )صورت گرفته است ؛ شیطان هر دو را فریب داد و هر دو مرتکب آن خطا شدند . اما در نگاه کتاب مقدس بیان کردیم که زن فریب خورد و نه مرد ، و بخاطر همین هم زن مستوجب سرزنش است .
مرد و زن در صفات نیک هیچ تفاوتی ندارند از دیگر موارد شایان توجه اینکه قرآن زمانی که می خواهد از انسانهای نیکو صفت سخن به میان آورد از هر دو دسته نام می آورد و در هیچ یک از این صفات مرد را برتری نمی دهد .
ان المسلمین و المسلمات و المومنین و المومنات و القانتین و القانتات و الصادقین و الصادقات و الصابرین و الصابرات و الخاشعین و الخاشعات و المتصدقین و المتصدقات و الصائمین و الصائمات و الحافظین فروجهم
و الحافظات و الداکرین الله کثیرا و الذاکرات اعد الله لهم مغفرة و اجرا عظیما ( احزاب 35 )
بيگمان مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان مؤمن و مردان و زنان فرمانبر و مردان و زنان درستكار و مردان و زنان شكيبا و مردان و زنان خاضع و مردان و زنان صدقه بخش و مردان و زنان روزهدار و مردان و زنان پاكدامن و مردان و زنانى كه خدا را بسيار ياد مىكنند، خداوند براى همه آنان آمرزش و پاداشى عظيم آماده ساخته است .
هر دو اجر خود را کامل دریافت می کنند
آنزمان که می خواهد در مورد ثوابهای الهی صحبت کند باز هم هیچ فرقی بین زن و مرد قائل نمی شود
انى لا اضيع عمل عامل منكم من ذكر او انثى (آل عمران/195) من عمل هيچ صاحب عملى را از شما ـ چه زن و چه مرد ـ بى پاداش نمىگذارم .
بهترین فرد نزد خدا ؟
فرقی بین زن و مرد نیست . قرآن آنگاه که می خواهد بهترین افراد در پیشگاه الهی را مطرح کند هیچ فرقی بین مرد و زن نمی شناسد و با یک معیار کلی می گوید :
ان اكرمكم عند الله اتقاكم. همانا گرامىترين شما نزد خداوند باتقواترين شما است.
مالکیت حقوقی یکسان است
قرآن بر این نکته هم تاکید می کند که مرد و زن در مالکیت یکسان هستند
للرجال نصيب مما اكتسبوا و للنساء نصيب مما اكتسبن (نساء/32) مردان را از كار خويش بهرهاى و زنان را نيز از كار خويش بهرهاى [معين] است
این مساله از آن رو حائز اهمیت است که در بسیاری از کشورهای غربی و تا یکی دو قرن پیش زنان یا کلا دارای حق مالکیت نبودند و یا اگر هم چنین حقی داشتند به صورت محدود و تحت سیطره ی مردان بود .
آیا پدر بر مادر برتری دارد ؟
قران در مساله ی احترام به پدر و مادر هرگز پدر را برتری نمی دهد بلکه از لفظ والدین استفاده می کند .
و بالوالدین احسانا ( بقره 83 )
و در جای دیگر می فرماید :
اما يبلغن عندك الكبر احدهما او كلاهما فلا تقل لهما اف و لا تنهرهما و قل لهما قولا كريما ( اسراء، 23 )
اگر يكى از آن دو يا هر دو، در كنار تو به سالخوردگى رسيدند به آنها حتى «اوف» مگو وبه آنها پرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگوى.
و وصينا الانسان بوالديه احسانا ( احقاف، 15) وانسان را نسبتبه پدر ومادرش به احسان سفارش كرديم.
و قضى ربك الا تعبدوا الا اياه و بالوالدين احسانا ( اسراء، 23 ) پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد وبه پدر ومادر خود احسان كنيد .
ودر جاى ديگر احسان به پدر ومادر را در كنار عبادت حق ياد مىكند:
ان اشكر لي و لوالديك ( لقمان، 14) شكر گزار من و پدر ومادرت باش.
و جالب اینکه قرآن با اين تجليلهاى مشترك ، در عین حال وقتى مىخواهد از زحمات پدر ومادر ياد كند، از زحمت مادر سخن مىگويد، نه از زحمت پدر، آنجا كه مىفرمايد:
و وصينا الانسان بوالديه احسانا حملته امه كرها و وضعته كرها و حمله و فصاله ثلاثون شهرا ( احقاف، 15 )
قرآن زحمات سى ماهه ی مادر را مىشمارد، كه: دوران باردارى، زايمان، و دوران شيرخوراگى براى مادر دشوار است. وهمه اينها را به عنوان شرح خدمات مادر ذكر مىكند.
قرآن كريم به هنگام يادآورى زحمات حتى اشارهاى هم به اين موضوع ندارد كه پدر زحمت كشيده است .
الگوهای جامعه
اما نکته ای که بسیار جالب است اینکه : قران « برای معرفی الگوی برای جامعه ( چه خوب و چه بد ) به زنان مثال می زند و این در میان کتب مقدس بی نظیر است . مطابق تعلیم قرآن ، زن، چه بد وچه خوب فقط نمونه ی برای زنان نيست ، بلکه برای مرد و زن نمونه است
زن لوط و زن نوح
قرآن كريم نمونه مردم بد را با نقل داستان دو زن بد، تبيين كرده ومىفرمايد:
ضرب الله مثلا للذين كفروا امراة نوح و امراة لوط كانتا تحت عبدين من عبادنا صالحين فخانتاهما فلم يغنيا عنهما من الله شيئا و قيل ادخلا النار مع الداخلين ( تحريم، 10 )
در این آیه خداوند برای کل مردم مثال از زنان می آورد
زن فرعون
قرآن كريم دو نمونه خوب از زنان را نيز به عنوان الگو ذكر مىكند، زنان با فضيلتى كه ذات اقدس اله را نمونه مردم مؤمن مىشمارد ودرباره آنها چنين مىفرمايد:
و ضرب الله مثلا للذين آمنوا امراة فرعون اذ قالت رب ابن لي عندك بيتا في الجنة و نجني من فرعون و عمله و نجني من القوم الظالمين ( تحريم، 11 )
براى كسانى كه ايمان آوردند خداوند همسر فرعون را مثل آورده آنگاه كه گفت: پروردگارا پيش خود در بهشتبراى من خانهاى بساز ومرا از فرعون و كردارش نجات بخش ومرا از دست مردم ستمگر برهان.
تعبير قرآن در آيه اين نيست كه: همسر فرعون نمونه ی زنان خوب است ، بلكه مىفرمايد: زن خوب نمونه ی جامعه اسلامى است و کل جامعه از اين زن الگو مىگيرد ، نه اين كه فقط زنان بايد از او درس بگيرند.
مریم الگوی ایمانداران
نمونه چهارمى را كه قرآن بيان مىكند حضرت مريم است. خداوند پس از معرفى همسر فرعون به عنوان الگوى انسانهاى مؤمن در آيه بعد براى گراميداشت مقام خاص مريم مىفرمايد:
و مريم بنت عمران التي احصنت فرجها فنفخنا فيه من روحنا و صدقت بكلمات ربها و كتبه و كانت من القانتين ( تحريم، 12)
و مريم دختر عمران را، كه خود را پاكدامن نگاه داشت ودر او از روح خود دميدم وسخنان پروردگار خود و كتابهاى او را تصديق كرد واز عبادت پيشگان بود.
دوستان البته باید یه این نکته توجه داشت که برخی از ایات قرآن به تفاوتهای مرد و زن اشاره می کند و در برخی صحبت از برتری مردان بر زنان است .
از جمله :
و لهن مثل الذی علیهن بالمعروف و للرجال علیهن درجة (بقره 228)
و مانند همان ( وظايفى ) كه بر عهده زنان است به طور شايسته به نفع آنان ( بر عهده مردان ) است و مردان بر آنان درجه برترى دارند
الرجال قوامون علی النساء بما فضل الله بعضهم علی بعض و بما انفقوا من اموالهم (نساء 34)
مردان سرپرست زنانند به دليل آنكه خدا برخى از ايشان را بر برخى برترى داده و [نيز] به دليل آنكه از اموالشان خرج مىكنند
اما بررسی این آیات و اینکه قرآن تفاوت بین مرد و زن را در چه اموری می داند و هم اینکه آیا ترجمه های موجود تا چه حد صحیح است و ... بحثهایی است که در مطالب بعدی به آن خواهم پرداخت .